Het komt geregeld voor dat werkgevers van hun werknemers verlangen dat zij 10 minuten of eerder voor aanvang van het werk aanwezig zijn. Bijvoorbeeld om voor de start van de shift om te kleden, het een en ander over te kunnen dragen of op te starten. In het overgrote deel van deze gevallen betalen werkgevers over deze tijd geen salaris, omdat het geen werktijd is. Is dit terecht? De rechtbank Den Haag oordeelde in een recente zaak van niet. Hoe dit zit, leggen we je uit in deze blog.
Wat is werktijd?
Werktijd (of arbeidstijd) is de tijd die een werknemer niet vrij kan invullen, omdat de werknemer bezig is met zijn werk. Het is een misvatting dat een werknemer tijdens werktijd altijd recht heeft op loon. Dit is namelijk afhankelijk van de vraag welke werkzaamheden een werknemer moet verrichten en welke afspraken hierover zijn gemaakt in de arbeidsovereenkomst of de geldende cao. Als een werknemer zijn normale werkzaamheden moet verrichten heeft hij recht op loon. Dit kan anders zijn wanneer er sprake is van een wachtdienst of een aanwezigheidsdienst. Zo is bijvoorbeeld in bepaalde cao’s afgesproken dat een werknemer tijdens een nachtdienst alleen recht heeft op zijn volledige loon op het moment dat hij daadwerkelijk moet werken. Dit terwijl een nachtdienst wel werktijd is, omdat een werknemer deze tijd niet vrij kan invullen.
Wat speelde er in de zaak van de Rechtbank Den Haag van 8 december 2021?
Een callcenter verlangt van haar werknemers dat zij 10 minuten voor aanvang van hun werk aanwezig zijn. De werknemers waren vanaf 9.00 uur ingeroosterd, maar volgens de ‘Planningsregels’ van het callcenter moesten de werknemers in ieder geval om 8.50 uur aanwezig zijn, zodat zij om 9.00 uur ook daadwerkelijk telefonisch bereikbaar waren. Om dit te kunnen zijn, moet de werknemer inloggen in 10 programma’s. Dit brengt de nodige tijd met zich mee. Als de werknemer niet om 9.00 uur ingelogd is, volgt er een sanctie.
Volgens het callcenter hebben de werknemers geen recht op loon over de 10 minuten dat zij eerder aanwezig moeten zijn, omdat dit geen werktijd is. Volgens het callcenter wordt in die tijd van de werknemers niet verwacht dat zij werkzaamheden verrichten. Het enige dat zij hoeven te doen is tijdig in te loggen. De werknemers kunnen in die tijd ook wat drinken pakken en naar het toilet gaan.
Een van de werknemers van het callcenter is van mening dat er wel sprake is van werktijd. In de 10 minuten dat hij eerder aanwezig moet zijn, staat hij al onder het gezag van de werkgever en voert hij de opdracht uit om in te loggen in 10 programma’s. De werknemer vordert in deze procedure dan ook betaling van zijn (achterstallig) salaris over de 10 minuten dat hij elke keer eerder aanwezig moet zijn.
Oordeel rechtbank
De rechtbank stelt de werknemer in het gelijk dat er sprake is van werktijd. Het 10 minuten van te voren aanwezig zijn, betreft een opdracht van het callcenter aan de werknemer waaraan ook consequenties zijn verbonden als deze niet wordt opgevolgd. Bovendien staat het de werknemer niet vrij om deze tijd naar eigen inzicht in te vullen, omdat van de werknemer verwacht wordt dat hij in die tijd inlogt in 10 programma’s. Deze voorbereidende werkzaamheden kunnen volgens de kantonrechter worden gerekend tot de normale werkzaamheden.
Ook oordeelt de kantonrechter dat de werknemer recht heeft op loon over de 10 minuten. Op grond van de cao heeft de werknemer recht op loon over werktijd en dienen ook meeruren uit te worden betaald.
Visie EntzingerScheltinga
Wij vinden deze uitspraak van de rechtbank Den Haag begrijpelijk. Er bestond een duidelijke instructie van de werkgever om op tijd aanwezig te zijn en in die tijd werd ook van de werknemer verwacht dat hij bepaalde taken verrichtte in het kader van zijn werk.
Ons advies is om bij de instructie aan werknemers dat zij eerder aanwezig moeten zijn er bewust van te zijn welke consequenties daaraan verbonden kunnen zijn en van te voren expliciet afspraken te maken of er recht bestaat op loon (voor zover een cao dit toestaat).
Vragen?
Heeft u vragen welke mogelijkheden er bestaat om bepaalde afspraken met u werknemers te maken over aanvangstijden of werktijd? Wij helpen u graag. Ook voor al uw andere vragen op het gebied van het arbeidsrecht, kunt u contact met ons opnemen.
