Een statutair bestuurder heeft een bijzondere rechtspositie ten opzichte van zijn werkgever wegens het bestaan van een vennootschapsrechtelijke als arbeidsrechtelijke band. De rechtsregel uit de ‘zogeheten’ 15-april arresten (een van die arresten vind je hier) gelden tot op de dag nog altijd: ingeval de vennootschapsrechtelijke band van de statutaire bestuurder met de vennootschap wordt beëindigd door een besluit van het daartoe bevoegde orgaan (veelal de AvA) komt ook de arbeidsovereenkomst met de statutair bestuurder tot een einde. De statutair bestuurder komt dan geen reguliere ontslagbescherming toe.
Dit is anders als de statutair bestuurder in feite geen statutair bestuurder is. Voor een rechtsgeldig statutair bestuurder is op z’n minst een benoemingsbesluit vereist. Wanneer is sprake van een dergelijk besluit? EntzingerScheltinga legt het uit.
Benoemingsbesluit
Het is geen vereiste dat het benoemingsbesluit schriftelijk dient te geschieden, althans Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek stelt geen vormvereisten aan een dergelijk besluit. Dit is enkel anders als de statuten anders bepalen. Bij het ontbreken van een schriftelijk besluit kan aan de hand van vrije bewijsvoering wel aannemelijk worden gemaakt dan wel worden bewezen dat een rechtsgeldig benoemingsbesluit is genomen. Ter illustratie: op 23 oktober 2003 (te vinden in JOR 2004,7) heeft het gerechtshof Amsterdam geoordeeld dat ondanks dat het schriftelijke besluit niet kon worden overgelegd toch aangenomen dat er sprake is van een benoemingsbesluit. In deze zaak bleken er twee e-mailberichten te zijn waarin ondubbelzinnig werd vermeld dat er een benoemingsbesluit was. Op basis hiervan oordeelde het gerechtshof dat voldoende vaststond dat de bestuurder op rechtsgeldige wijze was benoemd.
Voor een rechtsgeldige vennootschapsrechtelijke benoeming is op grond van artikel 2:242 BW een besluit van een daartoe bevoegd orgaan vereist, oftewel een ‘benoemingsbesluit’. Uit een arrest van de Hoge Raad van 15 december 2000 (ook bekend onder de naam Squamih/Van Ekelenburg) geoordeeld dat zonder een benoemingsbesluit een betrokkene niet zonder meer mag aannemen dat hij tot bestuurder is benoemd in de zin van Boek 2 BW. Het dwingendrechtelijke karakter van het benoemingsbesluit staat hieraan in de weg.
Let wel: feiten, omstandigheden en gedragingen kunnen enkel ertoe leiden dat de conclusie moet zijn dat een benoemingsbesluit is genomen, maar zij kunnen het benoemingsbesluit niet vervangen. Ingeval er geen enkel stuk is (dus ook geen interne memo) waaruit een benoeming blijkt, dient men zich ervan bewust zijn dat de bestuurder geen statutair bestuurder is en in dat geval rechten ontleend aan het versoepelde ontslagrecht. Het enkele feit dat een bestuurder bepaalde werkzaamheden verricht en/of zich heeft ingeschreven in de Kamer van Koophandel betekent in ieder geval niet per definitie dat er sprake is van een statutair bestuurder. Een benoemingsbesluit is een vereiste.
Aanvaarding
Naast een benoemingsbesluit is het ook een vereiste dat de bestuurder de benoeming heeft geaccepteerd. Deze aanvaarding kan impliciet of expliciet gebeuren en is vormvrij. Ook hierbij geldt dat het aanvaarden van de benoeming aannemelijk gemaakt kan worden aan de hand van feiten, omstandigheden en gedragingen van de bestuurder zoals bijvoorbeeld een handtekening onder een inschrijving van de benoeming in de Kamer van Koophandel en het ondertekenen van jaarrekeningen.
Conclusie
In het geval een statutair bestuurder door de algemene vergadering van aandeelhouders of door een ander daartoe bevoegd orgaan wordt ontslagen, dan is het dus verstandig om na te gaan of er überhaupt wel een benoemingsbesluit is. Ingeval deze ontbreekt, dan blijft de arbeidsovereenkomst van de statutair bestuurder in principe in stand en komt de bestuurder volledige ontslagbescherming toe.
Vragen?
Wilt u de arbeidsovereenkomst van uw directeur of (statutair) bestuurder beëindigen? Of bent u directeur en wilt u weten wat uw rechtspositie is? Het is verstandig om hierover in een vroegtijdig stadium informatie over in te winnen. EntzingerScheltinga helpt u graag.
