Uw werknemer heeft de arbeidsovereenkomst opgezegd om bij een concurrent aan de slag te gaan. U wilt dit tegenhouden en houdt uw werknemer aan het concurrentiebeding, maar kan dat wel?
Voor een rechtsgeldig concurrentiebeding is noodzakelijk dat deze schriftelijk is overeengekomen. Is dat niet het geval, dan kan een werkgever niets anders dan de situatie accepteren. Dit neemt overigens niet weg dat de concurrentie onder omstandigheden toch onrechtmatig kan zijn. Dit is het geval als de werknemer gebruik maakt van kennis en gegevens omtrent klanten, die hij bij de werkgever heeft opgedaan, waarmee hij stelselmatig en substantieel duurzaam handelsdebiet van de voormalige werkgever afbreekt. Een typisch voorbeeld hiervan is: het structureel benaderen van klanten van de oud-werkgever en door negatieve uitlatingen over de oud-werkgever.
Stel dat er wel een concurrentiebeding is overeengekomen, dan geldt het volgende.
Vereisten
Een concurrentiebeding moet voldoen aan de wettelijke vereisten. Het beding moet schriftelijk zijn overeengekomen met een meerderjarige werknemer. Ten aanzien van een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd geldt dat het concurrentiebeding schriftelijk moet zijn gemotiveerd. Meer specifiek moet uit de bepaling blijken welke zwaarwegende bedrijfsbelangen het noodzakelijk maken om een werknemer te houden aan een concurrentiebeding, welke afweging voor de werknemer kenbaar moet zijn. Ingeval het beding in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd niet is gemotiveerd is, dan is het beding niet geldig. Een werkgever kan dan ook geen rechten aan het concurrentiebeding ontlenen.
Geen zwaarwegende bedrijfsbelangen
Ingeval in feite geen noodzakelijk belang is om een werknemer te houden aan een concurrentiebeding of het beding is gebrekkig gemotiveerd, dat is overeengekomen in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd, dan kan de rechter – kort gezegd – een streep zetten door het gehele beding. De aangevoerde belangen moeten zowel op het moment van het aangaan als op het moment van het inroepen van het beding daadwerkelijk aanwezig zijn.
Onbillijke benadeling
Ingeval een concurrentiebeding voldoet aan de wettelijke vereisten, dan is het uitgangspunt dat de werkgever hieraan gehouden is. Ingeval een werknemer onbillijk wordt benadeeld in het belang om elders (als werknemer of als zelfstandige) werkzaam te worden in vergelijking met het belang van de werkgever, de werknemer zich kan wenden tot de rechter met het verzoek om de bepaling geheel of gedeeltelijk te vernietigen dan wel te schorsen.
Uit de rechtspraak blijkt dat als een werknemer onbillijk wordt benadeeld in het belang om elders (als werknemer of als zelfstandige) werkzaam te worden in vergelijking met het belang van de werkgever, de werknemer zich kan wenden tot de rechter met het verzoek om de bepaling geheel of gedeeltelijk te vernietigen dan wel te schorsen. Of de rechter overgaat tot (gedeeltelijke) vernietiging of schorsing hangt af van alle omstandigheden van het geval. Een werknemer zal op z’n minst moet kunnen aantonen in hoeverre hij onbillijk wordt benadeeld bij handhaving van het concurrentiebeding. Als de werknemer aanzienlijk hoger salaris kan verdienen bij een concurrent en/of verder kan doorgroeien dan zijn dit omstandigheden die een rechter in het voordeel van de werknemer zal meewegen.
Belang van de werkgever
Recentelijk heeft het gerechtshof Amsterdam in een uitspraak nog maar eens bevestigd dat een werkgever moet bewijzen welk belang zij specifiek wenst te beschermen en dat het handhaven van het concurrentiebeding enkel opgaat ingeval het te handhaven belang niet op een andere manier kan worden nagestreefd. Het toepassen van het concurrentiebeding mag niet gebruikt worden om, al dan niet in een krappe arbeidsmarkt, werknemers te binden. Ook het voorkomen van precedentwerking is geen reden om een werknemer te houden aan een concurrentiebeding.
Het gerechtshof heeft benadrukt dat een concurrentiebeding bedoeld is om het bedrijfsdebiet (know how, specifieke producten en zakelijke relaties) van de werkgever te beschermen. Denk hierbij aan het beschermen van bedrijfsgeheimen en andere concurrentiegevoelige informatie. Als dit niet aan de orde is, dan kan de werknemer ook niet gehouden worden aan het concurrentiebeding.
Andere functie
Een concurrentiebeding zal haar gelding ook verliezen, al dan niet gedeeltelijk, als zich een ingrijpende wijziging voordoet in de arbeidsovereenkomst (veelal een onvoorzienbare functiewijziging), waardoor het voor de werknemer aanzienlijk moeilijker is geworden om elders een relatief even zware functie te vervullen. Dit kan worden ondervangen door bij een functiewijziging opnieuw een concurrentiebeding overeen te komen.
Onrechtmatige concurrentie door de concurrent
De concurrent (dus de nieuwe werkgever) handelt overigens niet automatisch onrechtmatig als zij een gebonden werknemer in dienst neemt. Een gebonden werknemer is een werknemer die gehouden is aan een concurrentiebeding. Dit is enkel anders als de concurrent op de hoogte is van het overtreden van het concurrentiebeding door de werknemer (i), de concurrent daar voordeel aan ontleent (ii) én concurrent daar nadeel aan ondervindt (iii).
Vragen?
Heeft u vragen over de rechtsgeldigheid van een concurrentiebeding? Of wilt u hulp bij het opstellen van een concurrentiebeding? Neem dan contact op met Niek en/of Simone.
